Đổi mới phương thức quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa tại Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa sửa đổi, bổ sung

Ngày viết: Thứ Năm, Tháng Sáu 19, 2025 | 14:27 - Lượt xem: 36

Lãnh đạo Quốc hội và Tổ soạn thảo chụp ảnh lưu niệm tại Hội trường

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều chỉnh của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã được Quốc hội thông qua chiều 18/6/2025, theo đó đổi mới phương pháp quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã cơ chế hóa theo tài khoản chủ của Đảng tại Quyết định 57-NQ/TW ngày 22/12/2024, Nghị quyết quyết định số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025, Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025, đảm bảo yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số. Luật sửa đổi, bổ sung Luật chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã được xây dựng xây dựng phương thức quản lý chất lượng mới như sau:

Thứ nhất, Luật đã đề xuất thay đổi cơ bản trong phương pháp quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa: chuyển từ phân nhóm hành chính (nhóm 1, nhóm 2) sang phân loại sản phẩm, hàng hóa hóa theo ba hạn chế ro (thấp, trung bình, cao) để quản lý, theo hướng giảm tiền kiểm tra, tăng cường kiểm tra, phù hợp với thông tin quốc tế. Phân tích rủi ro dựa trên khả năng hoạt động đến sức khỏe, môi trường, khả năng kiểm soát chuỗi ứng dụng và cảnh báo từ tổ chức quốc tế, đồng thời tính toán khả năng quản lý của cơ quan nhà nước trong từng thời kỳ. Đây là bước chuyển bản cơ bản từ mô hình quản lý hành động chính sang mô hình quản trị dựa trên dữ liệu và đánh giá giá khoa học, có thể hiện tư tưởng cốt lõi lấy khoa học công nghệ làm công cụ quản trị quốc gia gia đình. Ngoài ra, Luật còn bổ sung quy định về quy tắc kiểm tra cơ sở tốt nhất giữa các Bộ, chuyên ngành trong quá trình thực thi tổ chức.

Thứ hai, Luật cũng đã nhanh chóng kiểm soát quy định về áp dụng luật và nguyên tắc quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa hóa theo hướng dẫn quy định nguyên tắc chung về áp dụng luật để phù hợp với hệ thống luật hiện hành. Đồng thời, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa xác định rõ cơ chế phân công, phân cấp quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, theo đó giao Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan đầu mối trách nhiệm trách nhiệm chung. Các bộ, chuyên ngành, địa phương thực hiện theo phân công, đảm bảo trách nhiệm và tránh chồng chéo trong chức năng thực hiện. Chính phủ sẽ quy định nguyên tắc phân loại và quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa dựa trên mức độ rủi ro, theo nguyên tắc mỗi sản phẩm, hàng hóa hóa chỉ làm một bộ, ngành quản lý.

Thứ ba, Luật đã xây dựng một nền tảng số lượng sản phẩm duy nhất trên toàn quốc về chất lượng sản phẩm, hàng hóa có khả năng xảy ra rủi ro trung bình và có khả năng xảy ra rủi ro cao. Đây sẽ là hạ tầng kỹ thuật chính thức, nơi cơ quan quản lý tác nghiệp, doanh nghiệp kê khai, người dân giám sát.

Thứ tư, Luật đã bổ sung quy định về hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI) gồm tiêu chuẩn, đo lường, đánh giá sự phù hợp (bao gồm cả công nhận), kiểm tra và xây dựng chính sách. Đây là hạ tầng kỹ thuật của quốc gia nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội trong nước, đẩy mạnh sự thừa nhận của quốc tế để hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ toàn cầu. Không có hạ tầng chất lượng thì không thể có hàng hóa chất lượng cao, không thể hội nhập sâu, không thể đổi mới sáng tạo thành công. Nhà nước sẽ đầu tư xây dựng hạ tầng chất lượng quốc gia trên nền tảng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan kiểm tra chất lượng, hải quan, truy xuất nguồn gốc, phản ánh người tiêu dùng và cảnh báo quốc tế để nâng cao năng lực giám sát và cảnh báo sớm.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng và Thứ trưởng Lê Xuân Định chụp ảnh lưu niệm với đoàn Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia bên hành lang Quốc hội.

Thứ năm, Luật đã bổ sung quy định quản lý chất lượng hàng hóa kinh doanh trên nền tảng số phục vụ giao dịch điện tử, trong đó làm rõ trách nhiệm của người bán và trách nhiệm của chủ quản nền tảng số trung gian phục bị giao dịch điện tử trong việc bảo đảm chất lượng hàng hóa. Người bán phải công khai trung thực thông tin về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Chủ quản nền tảng số trung gian phải có biện pháp kiểm tra, xử lý đối với hàng hóa vi phạm pháp luật về chất lượng; thiết lập và vận hành hệ thống tiếp nhận, xử lý phản ánh, khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Thứ sáu, Luật đã chỉnh sửa, bổ sung tăng chế tài, công khai vi phạm trên nền tảng số quốc gia để răn đe và phòng ngừa; bổ sung quy định những hành vi nghiêm cấm như thông tin, quảng cáo sai sự thật hoặc có hành vi gian dối về chất lượng, nguồn gốc và xuất xứ sản phẩm, hàng hóa; kinh doanh sản phẩm, hàng hóa không phù hợp tiêu chuẩn công bố áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, đặc biệt trên nền tảng số phục vụ giao dịch điện tử, gây nhầm lẫn hoặc lừa dối người tiêu dùng.

Thứ bảy, Luật đã bổ sung quy định hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ để xuất khẩu như hỗ trợ tư vấn, xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn quốc tế; thử nghiệm, giám định, chứng nhận chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo tiêu chuẩn quốc tế; hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất chất lượng…

Thứ tám, Luật đã bổ sung quy định tăng cường sự tham gia của tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng thông qua việc tham gia khảo sát độc lập, thử nghiệm chất lượng sản phẩm, hàng hóa lưu thông trên thị trường, kiến nghị và phối hợp kiểm tra. Điều này thúc đẩy giám sát xã hội và kiểm soát quyền lực công.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều chỉnh của Luật chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã có thể thực hiện chuyển hướng rõ ràng trong bốn cài đặt pháp luật: từ quản lý hành động chính xác nhắc nhở quản lý rủi ro, từ khuyến khích sang chế độ tài hợp lý, từ tiền kiểm tra hậu kiểm dựa trên dữ liệu và công nghệ số. Điều này không chỉ giúp tăng hiệu quả thi pháp luật mà còn góp phần giảm chi phí bổ sung cho doanh nghiệp, thúc đẩy năng lực cạnh tranh quốc gia và bảo đảm công bằng, minh bạch trên thị trường. Việc Quốc hội thông qua Luật này đã quyết định tâm trí thay đổi mới trong cơ chế hoàn thiện, hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển nhanh chóng, bền vững và thân thiện với môi trường. Đây là nền tảng pháp lý quan trọng để Việt Nam từng bước nhập sâu hơn vào ứng dụng chuỗi toàn cầu và xây dựng một xã hội tiêu dùng có trách nhiệm, hướng dẫn phát triển vững chắc.

Nguyễn Thị Mai Hương – Trưởng ban, Ban Quản lý chất lượng và Đánh giá sự phù hợp